Zihinsel Engel Nedir ?
Zihinsel engel; Bilişsel, sosyal, uyumsal becerilerde sınırlılıklar ile kendini gösteren, bireyin yeni becerileri öğrenme ve uygulamasını zorlaştıran, muhakeme etme, problem çözme, başa çıkma gibi becerilerinde azalmalara yol açan bir engel türüdür.
Zihinsel Engel Nedenleri
Zihinsel engele neden olabilecek çeşitli biyolojik, genetik ve çevresel faktörler bulunmaktadır.
Zihinsel yetersizliğe katkıda bulunabilecek çeşitli genetik faktörler bulunmaktadır. Örneğin kromozomal anormallikler ve genlerde görülen mutasyonların zihinsel yetersizliğe yol açtığı bilinmektedir.
Gebelik sırasında gözlemlenen bazı enfeksiyonlar ve toksinlere maruz kalma, beyin hasarına yol açan komplikasyonlar, ciddi yetersiz beslenme, madde kullanımı gibi etkenler, doğum sırasında gelişen ve beyni etkileyen komplikasyonlar ve oksijen eksikliği gibi sebepler ya da beyin gelişimini olumsuz etkileyen erken çocukluk hastalıkları, ciddi kafa travmaları, enfeksiyonlar zihinsel engel oluşumunun nedenleri arasında sıralanmaktadır. Bunun yanı sıra çocuğun bilişsel becerilerinin gelişmesinde kritik önem taşıyan uyarıcı bakımından zengin çevresel ortamın sunulmayarak çocuğun sosyal ve eğitsel uyaranlardan mahrum kalması gibi çevresel faktörler de bilişsel yetenekleri etkilemektedir.
Zihinsel Engelin Şiddetine Göre Sınıflaması
Hafif Zihinsel Engel: Bu düzeydeki bireylerin, IQ düzeyi 50-70 arasındadır. Diğer düzeylere göre hafif zihinsel engel grubunda yer alan bireyler minimum destek ile bağımsız yaşayabilirler. Okuma yazma, temel matematik, temel iletişim gibi becerileri öğrenebilirler ve özbakım ve günlük ev görevlerini bağımsız şekilde yerine getirebilmeleri mümkündür. Sosyal yaşamda hafif zihinsel engelli olan bireylerin iletişimleri dinleyiciler taflanından fark edilebilir düzeyde daha basit ve çocuksu olarak görülebilir.
Orta Düzey Zihinsek Engellilik: Bu düzeydeki bireylerin, IQ düzeyi 35-49 arasındadır.Bireyler, günlük aktivitelerde ve öz bakım temel iletişim gibi süreçlerde kısmi bağımsızlık sağlayabilirler, ancak tam olarak bağımsız değildirler ve yardıma ihtiyaç duyarlar. Sosyal yaşamda orta düzey zihinsel engelli olan bireylerin iletişim şekilleri ve kullandıkları cümleler yaş gruplarına göre çok daha basit düzeyde olabilir.
Ağır Zihinsel Engellilik: Bu düzeydeki bireylerin, IQ düzeyi 20-34 arasındadır. Bu düzeydeki bireyler günlük yaşamlarını idame ettirmek için önemli miktarda yardıma ihtiyaç duyarlar.Ağır düzey zihinsel engel durumunda bireyler yalnızca bazı temel ifadeleri anlayabilirler.
Çok Ağır Zihinsel Engellilik: Bu düzeydeki bireylerin, IQ düzeyi 20’nin altındadır. Bireylerhayatlarını idame ettirmek için çevrelerinin yoğun destek ve denetimine ihtiyaç duyarlar.
Çok ağır ve ağır düzeydeki bireyler özbakım gibi temel becerileri minimum düzeyde öğrenebilseler de Günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmek için sürekli gözetim ve bakıma ihtiyaç duyarlar. Çok ağır düzey zihinsel engel durumunda bireyler iletişim kurmak için sözlü ifadeler yerine daha çok beden dili ve yüz işaretlerini kullanabilir bakım verenleri ile duygusal ifade şeklinde iletişim kurabilirler.
Zihinsel Engellilerin Eğitimi
Zihinsel engelli bireylerin eğitimi her birey için özel olarak tasarlanmış olan bireysel eğitim programları ile oluşturulur ve gelenekselleşmiş sınıf ortamlarından ziyade bireysel ve yoğunlaştırılmış eğitimi içerir. Bu eğitim rehabilitasyon merkezleri ve özel eğitim uygulama okulları gibi merkezlerde özel eğitim uzmanları tarafından verilir. Bireyin engel düzeyine göre yemek yeme, giyinme, tuvalet eğitimi gibi günlük yaşam becerileri, bireyin toplum içerisindeki davranışlarını şekillendirmeye yönelik sosyal ve iletişimsel beceriler, okuma yazma ve temel matematik gibi akademik beceriler bireyin ihtiyacına ve engel düzeyine göre belirlenmiş olan eğitim planı ve uygun çevrede bireye sunulur. Eğitim programları zihin engelli bireylerin bağımsız yaşam becerileri kazanma, tam potansiyellerine ulaşma, çevreye uyum sağlama gibi hayatın birçok farklı alanında gelişme için bireylere destek sağlar.
Sonuç olarak, zihinsel engel, bireyin bilişsel, sosyal ve uyumsal becerilerindeki sınırlılıklar nedeniyle, yeni becerileri öğrenme ve uygulama konusunda zorluklar yaşamasına yol açan bir engel türüdür. Zihinsel engel, genetik faktörler, çevresel etkenler ve biyolojik sorunlarla ilişkilidir. Bu engel türü, çeşitli seviyelerde sınıflandırılabilir: hafif, orta, ağır ve çok ağır zihinsel engel. Her birey için özel olarak hazırlanan eğitim programları ile, zihinsel engelli bireylerin sosyal, iletişimsel ve günlük yaşam becerilerini geliştirmek mümkün olabilir. Eğitim, bireyin ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş olup, bağımsız yaşam becerileri kazandırma hedefiyle gerçekleştirilir.
Detaylı bilgi almak için eskişehir alfabe özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi ile iletişime geçebilirsiniz.
